Roadtrip: Fietsen in de Peel

Het was een ideetje wat ik al een tijdje had. Een tijdje van jaren om precies te zijn. Een idee wat af en toe boven kwam borrelen en meer dan eens wegzakte. Ik wilde namelijk de Peel-Raamstelling fietsen.
Ik had me al eens verdiept in de Peel-Raamstelling  maar toen wist ik nog niet dat dat een grotendeels nogal saaie zielloze route door bekant niemandsland is. Enkel afgewisseld met Peelse concentratiekampstallen vol varkens. En dus liet ik het ideetje voor wat het was. Tot ik besloot dat er in de omgeving genoeg dingen waren die ik nog wilde zien en dus stapte ik op voor een rondje fietsen in de Peel.

Waar ik normaal gewoon op de fiets stap had ik voor dit rondje een route uitgezet want de geijkte wegen volgen is gewoon niet mijn ding. Daarnaast zie je ook nog eens wat als je je eigen route volgt. En dus met een proviandtasje aan het stuur vertrok ik om het eerste stuk van de route niet te stoppen. Eenmaal ik Bakel het eerste dorpje in Peel vanaf waar ik woon stapte ik even af. Ik ken het dorp al langer maar behalve een rockdingetje in de zomer en mijn favo tuinwinkel heb ik er niet veel te zoeken. Ik nam wat slokken water en stapte weer op. Ik keek vooral niet hoever ik nog moest en stapte pas weer na het dorp af. Staat een mooie molen, een bord vertelde me dat hier de Peelrandbreuk onder andere loopt. De aarde schuift hier gemiddeld 3 mm en om met de beste smoes ever te komen, dat was te voelen met fietsen het glooit daar punt. Gelul natuurlijk en dus reed ik via Milheeze naar de Peeldijk.

Duitse sporen in de Peel
Daar bij de rotonde staat een klein huisje wat ooit één van meerdere was. Het kleine woonhuisje is namelijk een voormalig Wehrmachthuisje. In zo’n huisje van 8 bij 5 huisden de Duitse soldaten die de zoeklichten bediende. Deze lichten hielden geallieerden vliegtuigen in het zicht en werden door nachtjagers naar beneden gehaald. Na de Tweede Wereldoorlog werden veel van dit soort huisjes (tijdelijk) bewoond en later gesloopt. Ik vervolg mijn weg over de Peeldijk en rij een beboste omgeving in. De zon laat zich vrij weinig zien wat ik als voordeel zie. Ik maak vaart om de stank van de varkensstallen snel achter te laten en bij een mooi natuurgebied rij ik naar de overkant van de weg.

Terwijl ik een paar slokken neem mopper ik waar is dat verdomde ding, zo klein is het niet en tuur tussen de bomen door. Maar pas als ik een klein stukje verder gefietst ben zie ik het. De betonnen basis van de Freya zoekradar die hier stond in de Tweede Wereldoorlog en deel uitmaakte van radarstation Bazi. Van Kamp Bazi (Hazenhutsedijk de Rips) is niets meer te vinden maar maakte deel uit van een grote keten. Die keten liep van Zwitserland tot Denemarken en moest Duitsland beschermen tegen geallieerden bommen.

De slapende vliegbasis
Tijdens het uitzoeken van mijn route had ik op dit punt een dilemma, ik kan namelijk terug om binnendoor verder te gaan of verder en iets omrijden. Teruggaan hoe kort ook vind ik niks en dus rij ik verder. De reden dat ik hier niet gewoon af kan slaan is omdat de Luitenant Generaal Best kazerne hier ligt en ze het nog best goed beveiligd hebben. De vliegbasis met 1 landingsbaan is aangelegd in ’54 volop Koude Oorlog en is op dit moment nog een ‘slapende’ vliegbasis. Maar niet voor lang want defensie wil meer oefenen om onze veiligheid te garanderen en heeft deze kazerne daarvoor uitgekozen. Voorlopig staat de heropening van deze vliegbasis gepland in 2024 en sta ik nogal dubbel tegenover dit besluit. Het gaat ongetwijfeld een hoop geluidsoverlast opleveren. Ik passeer de zijweg waar Kamp Bazi aanlag en nader een bekende plek.

Defentiekanaal en Peel-Raamstelling
Voor me zie ik het Theehuisje, ik was niet van plan hier te stoppen maar zie opeens dat er een minibieb en plantjesbieb bij zijn gekomen. Ik zie niets van mijn gading en steek de doorgaande weg over. Ik rij Limburg in en stop meteen want hier loopt het Defensiekanaal (Peelkanaal) en dat is waar de fietstocht zo’n beetje mee begonnen is. Dit kanaal wat van Griendtsveen tot de Raam boven Mill loopt, is gegraven in 1939 als antitankgracht. Aan beide zijden van dit kanaal(tje) werd de Peelraamstelling opgebouwd. Kazematten, prikkeldraad, de Asperges in Mill, loopgraven alles om de te verwachten Duitse opmars tegen te houden. Allereerst was dit een heftig beveiligd stukje Nederland maar de strategie veranderde kort voor mei ’40. Toch waren er op verschillende locaties langs het Defensiekanaal heftige gevechten, één ervan was in Mill. De kazematten werden gebouwd door Nederlanders en door Nederlandse soldaten bemand.

Specifiek de kazemat op de foto is ook nog door Duitsers gebruikt. Van 24 op 25 september trokken Duitsers van de groep Walther richting Venray. Ze waren onderdeel van de aanvallen op de Corridor bij Veghel toen ze hun strategie verplaatste naar de gevechten richting Venray. Een achterhoede van de groep neemt stelling in onder andere deze kazemat langs het kanaal en de Venrayse bossen om de Britten te observeren. Het gebied achter het kanaal waar ik net vandaan kom is Niemandsland en heet Jodenpeel. Het is één van de heide ontginnigsplaatsen. Waarom het zo heet heb ik niet kunnen vinden, de naam is van voor de Tweede Wereldoorlog.

Het is tijd voor een pauze en dus parkeer ik mijn fiets tegen de kazemat en geniet mijn boterham gebakken ei en wat te drinken. Ik hou het kort want echt moe ben ik niet en ik heb mijn doel nog lang niet bereikt. Ik vervolg mijn route en nader Vredepeel een gehucht waar ik langs rij en de entree van de vliegbasis passeer. Allemaal naoorlogs maar de kazerne is wel genoemd naar de luitenant-generaal van de luchtvaartafdeling van mei 1940. Mijn route gaat hier rechtdoor, hoewel het echt mooie fietspaden zijn aangevuld met lekkere boslucht is het een moeilijk stuk in mijn route. Alsmaar rechtdoor pfff.

Wie het gebied (en mij) een beetje kent is het misschien geen verassing meer maar ik ben onderweg naar Ysselsteyn en om precies te zijn naar de Duitse begraafplaats aldaar. Maar dat is niet mijn eindpunt. Inmiddels begin ik de kilometers aardig te voelen en begin ik de vervelende zijwind en veelal tegenwind aardig beu te worden. De weg naar Ysselsteyn nekt me een beetje en op een kilometer van het grote dorp hou ik nog een korte stop. Zittend op een stenen muurtje, niet verstandig trouwens, geniet ik van de rust. Oké ik ben over de helft en meer van die zogenaamd opbeurende gedachtes gaan door mijn hoofd en uiteindelijk sta ik ook weer op. Ik herken de entree van het dorp na de rotonde en sla af naar het Duitse Ereveld. De weg er heen is langer dan ik me herinner en ook de stinkstallen irriteren me inmiddels danig. Maar uiteindelijk ben ik er.

Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn
De laatste keer dat ik bij deze Duitse begraafplaats was, was de parkeerplaats niet meer dan een veredelde modderbaan met kuilen en een verroest bord wat aangaf wat hier door bomen uitzicht gehouden verborgen ligt. Ik snap dat, maar bij het zien van de mooie vernieuwde parkeerplaats zink ik tevreden neer op een bankje voor mijn laatste boterham. Het bankje met silhouetvorm heb ik al vaker op andere locaties gezien. Het hoort bij een route in de omgeving. Ik parkeer mijn fiets en loop langzaam naar de Duitse graven. Door de komst van een restaurant en wat schermen zijn die graven niet meer meteen te zien. Je kijkt de diepte in en het heeft wel wat. Dat ik hier (weer) heen wilde heeft te maken met één bepaald graf wat ik even wilde bezoeken. Hier ligt namelijk de jongen die ik maanden geleden hier besprak. De Duitse soldaat van net 18 genaamd Karl-Heinz Rosch die minuten voor zijn onfortuinlijke dood twee kinderen het leven redde.

Veel langer dan mijn planning was wandel ik rond op de begraafplaats. Het valt me op hoe kil het is op deze begraafplaats. Niet letterlijk, ik begin net een beetje op temperatuur te komen na het fietsen, figuurlijk is het kil. De graven zijn grauw maar ook bij maar een enkel kruis staat een bloemetje. Ook deze mannen en jongens hadden een moeder en keus of ze wel in dienst wilde hadden ze niet. Ik zie meerdere kruizen met breuken maar kijk ook zeer tevreden naar de grote bomen die tussen de kruizen staan. Als hier een graf verdwijnt voor herbegraving planten ze op die plaats een boom. Mooier kan niet.

Tijdens mijn wandeling tref ik meerdere mensen één ervan een vader met 2 kinderen is blij dat ik iets weet te vertellen. Ik hou het kort maar aan zijn gezicht zie ik meer en meer verbazing. Qua leeftijd scheelden we niet veel maar zijn kennis ligt duidelijk niet hier en niet bij WO2. Op de parkeerplaats zie ik hem terug en geef hem het dagboek van Anne Frank. Hij is er blij mee, vanavond begin ik er aan belooft hij. Weet hij veel dat ik allang blij ben dat hij zijn kinderen dit heeft laten zien.

Inmiddels is het tijd om verder te fietsen. Maar mijn tijd op de begraafplaats heeft erin gehakt, mijn tempo is pleite en m’n spieren zijn koud en wat verzuurd. Mopperend en gepijnigd stap ik op om in het dorp weer af te stappen. Ik lever mijn lege flesjes in en haal nieuwe. Ik slurp nog een blikje cola leeg en stap weer op. De last stretch ligt voor me maar zodra ik het dorp uitrij en afdraai richting Venray heb ik niets dan tegenwind en wederom is dit zo’n zielloos stuk fietspad langs doorgaande weg. Weinig afleiding behalve een vrije uitloop eieren kippenstal met waardeloos lelijk hekwerk.

De molenaar van Merselo
Ik sla af richting Merselo een klein dorpje nabij Venray. De molen was in de oorlog een bijzonder ding. De molenaar zag de Duitsers van verre aankomen en draaide de wieken als er onraad was. Ook vervaardigde hij voedselbonnen, maalde hij clandestien graan, verborg hij onderduikers en was hij spion voor de Britten. De molenaar kwam van zijn laatste missie niet terug en mocht de bevrijding van Merselo niet meer meemaken.
Helaas had ik geen zin meer in een rondje molen want net voor dit dorpje was ik zo helder van geest op te zoeken tot hoe laat mijn eindpunt zou sluiten. Het had allemaal wat langer geduurd dan de bedoeling was en terwijl ik rustig doorfietste zag ik tot mijn grote ergernis dat ik te laat was. Nog niet eens vloekend belde ik Vriendjelief vertelde hem dat hij me kon komen halen. Dat was op zich wel de afspraak maar dan wel als ik het einddoel gehaald had. Onderwijl we praatte zocht ik in de omgeving rond en zag op mijn kaart wat punten staan. Meestal zijn dat minibiebs maar deze keer zag ik dat ik niet ver van het Britse Ereveld van Venray was. Ik stuurde Frans de benodigde gegevens en stapte weer op. Eenmaal door Merselo, waar een varken nog een stop betekende, was ik vrij vlot bij het ereveld.

Brits Ereveld Venray
Aan de noordzijde van Venray aan de buitenzijde van een woonwijk is ereveld Venray gesitueerd. Een klein veld gevuld met witte stenen en vele vele bloemen. Niet alleen vers ook de vaste planten worden hier goed verzorgd. Wat een wereld van verschil zijn die twee begraafplaatsen. Ik kijk naar de sterfdata en herken dat veel van de slachtoffers gevallen zijn in de omgeving. De slag bij de Loobeek en ook in Venray zelf. Ik wandel wat rond als een soldaat, kleding en al, mij passeert. Wat volgt is een mooi gesprek waarna ik hem alleen laat. Mijn taxi is onderweg, ik fiets mijn laatste kilometer terug naar open gebied. Een dal lijkt het en na een handsfree en veilig gesprek staat Vriendjelief dan ook voor me. Na 47 en een halve kilometer stap ik af. Ik had wel weer even genoeg gefietst in de Peel.