Vrijdag 10 juni 2016: Mijn fietstocht van Eindhoven naar Arnhem

Met mijn blik op Arnhem hoorde ik daverende muziek, motiverende stukken toespraak, de wind, vogels en mijn eigen gehijg. I shall fight and I shall go on to the end;

Mijn fietstocht van Eindhoven naar Arnhem

Vorig jaar kwam ik bij toeval in Groesbeek terecht, ik (OV-) fietste door het Zevenheuvelen gebied en kwam voor een gigantisch dal te staan. Ik sjeesde als kanonskogel naar beneden maar omhoog haalde ik het op 10 meter na niet. Daar op dat moment bezwoer ik, dat ik de Liberation Route zou fietsen en die heuvel zou halen. En vandaag was het zover.

Na een korte nacht vertrok ik om 7 uur vanuit Eindhoven. Ik had een flinke tocht in het vooruitzicht en besloot het eerste deel tot Best zonder stoppen af te leggen. In het gebied tussen Best en Son zijn duizenden Amerikanen van de 101st Airborne Division geland evenals honderden vliegtuigen met materieel. Zodra de Amerikanen geland waren rukten ze meteen op naar het Wilhelminakanaal. De brug werd voor hun neus opgeblazen en ’s nachts vervangen door een baileybrug. Ik fiets verder en tref het monument ter nagedachtenis aan de tijdelijke Amerikaanse Militaire erebegraafplaats.

In Sint-Oedenrode waar de geallieerden een bloedige slag leverden en bijna 40 uur oponthoud hadden, daar schoot ik flink op. Een doodsaai fietspad langs de snelweg die er toen nog niet was. Ook voor mij een Hell’s Highway in mindere mate uiteraard maar zeker een minder prettig stuk. Het was heet, luidruchtig en ik had mijn eerste moeilijke moment. Ik verbeet me in de gedachte dat ik net weg was en luisterde Sabaton.

Toen, voor ik het wist, reed ik Veghel binnen hier werd een Amerikaans regiment genaamd Geronimo gedropt. En wel tussen de Duitsers! Ze kaapte een Duits voertuig en reden de weg af op zoek naar de Engelsen die hier volgens ‘Garden’ zou moeten zijn. Op 150 meter naderden ze een tank maar dit bleek een Duitse te zijn die zich al schietend een weg baande door de feestende bevolking. Toch was de stad nog niet helemaal vrij, de gevechten aan noord en zuidzijde hielden de stad gevangen als vrij land in bezet gebied. De gevechten hielden (te) lang met alle gevolgen…

In Uden, inmiddels 37 kilometer onderweg, miste ik de steen met info. Ik sneed namelijk een stukje af en dat deden de Duitsers ook. Een heftige strijd hield de bevoorrading voor de troepen bij Nijmegen een dag op. Wel passeerde ik het Duitse Lijntje een spoorlijn die de Duitsers tijdens de inval in mei ’40 gebruikten om door de Peel-Raamstelling te rijden waardoor deze verdedigingslinie meteen gebroken was.

Over het plaatsje Zeeland raast op de vijfde dag van operatie Market Garden een Dakota, één motor staat in de brand maar een deel van de bemanningsleden overleeft dit en één van hen schrijft een brief naar de moeder van de gestorven 2e piloot.
In mijn geval vloog alleen de tijd. Ik at mijn eerste boterhammen met gebakken ei in de schaduw bij een bord over de Airborne wandelroute. Ik fietste verder en zag een bos voor me liggen, een welkome afwisseling want de zon was inmiddels doorgebroken en erg warm. Ik smeerde me regelmatig in en dronk ook genoeg. Het bos wat er zo gezellig uitzag was naast het fietspad omheind en er stonden borden en lampen die aangaven dat hier explosie oefeningen werden gedaan.

Bij Reek ben ik niet gestopt, ik sloeg hier scherp rechtsaf en voelde een subtiele wijziging in wind en ook de geur veranderde. Het is iets wat niet iedereen herkent maar ik wist dat ik in de buurt van het water kwam. In deze kleine plaats werd ingekwartierd, verkoeverd, verzorgd, zoveel dat het een militaire basis leek. Niet ver van dit dorpje maakte ook ik even gebruik van de aanwezige mogelijkheden. Ik had inmiddels bijna 3 liter water op en een deel ervan zocht een uitweg die ik vond bij een benzinepomp, schoon en gratis.

Al snel fietste ik Grave in, mijn navigatie zei rechtdoor mijn neus voor mooie dorpjes zei linksaf. Na 54 kilometer fietsen waren die ongelijke klinkertjes geen pretje, maar de prachtige panden en de rijke geschiedenis van Grave maakten een hoop goed. Deze kleine vestingstad ligt aan de Maas en die moet ik over. Ook bij Grave vonden luchtlandingen plaats, op 16 man + luitenant na, miste ze allemaal hun doel. De luitenant maakte gebruik van het verrassingselement veroverde de kazemat en de brug die sinds 2004 de John S. Thompsonbrug heet. Ik fietste de Maas over en was eindelijk Brabant uit.

Na de brug rechts over de zonovergoten dijk langs Overasselt en Nederasselt. Ook hier vonden grootschalige luchtlandingen plaats. Meer dan 1700 manschappen werden hier gedropt en ook vele Wako gliders gevuld met goederen kwamen hier naar beneden. Hun taak was het veilig stellen van de bruggen over Maas, Waal en Kanaal. De Britten bevrijdde deze twee plaatsen terwijl niet veel verder de dorpen en steden met de hongerwinter te maken kregen.

Vanaf de dijk waar ik overheen fietste zag ik de twee dorpen liggen, ik genoot van het uitzicht over de Maas en nog meer van alle koeien, schapen en paarden die hier gezapig van de zon lagen te genieten. Ik hield wat vaker pauze en ging uiteindelijk van de dijk af bij Heumen waar ik al snel over de brug bij het sluiscomplex reed. Hier werd na een heftige strijd, de brug intact gevorderd. De Duitsers geven zich over en ’s avonds blijkt deze brug de enige brug in de omgeving die daadwerkelijk intact gebleven is. En is daardoor de enige brug waar het zware materieel van de Britten (Garden), zoals vrachtwagens en tanks, over kon. De brug werd door de Amerikanen Molenhookbridge genoemd, in Molenhoek rij ik Limburg in en ineens door naar Mook.

In Mook sla ik af en sta aan de voet van een flinke helling, de eerste klim van vandaag. De eerste wandeling ook, ik ben absoluut geen klimmer. Maar eerst pakte ik nog maar even wat rust want aan de voet van deze heuvel ligt de prachtig gelegen Militaire Erebegraafplaats Mook. De 322 gesneuvelden kwamen veelal om in de Betuwe en Duitsland. Na 67 meter klimmen volgde een schitterende tocht door een glooiend bos en rolde ik zo Groesbeek binnen. Voor mij bekend terrein, want hier was al die ellende begonnen. Ik scoorde een blikje cola en een candybar en vervloekte het centrum van deze stad. Wat een drama al die stoplichten. Ik liet het museum en Zevenheuvelengebied, nou ja technisch gezien rechts liggen, en liep over de grindweg van de golfbaan.

Hier in Groesbeek kwamen ook parachutisten uit de lucht vallen zo’n 8000 Amerikanen waren belast met het overnemen van de bruggen van Nijmegen, ze kregen die ongeschonden in handen maar daarbij werd deze omgeving wel een waar front gebied. De inwoners moesten vertrekken, diegene die niet weg konden zaten voor maanden tussen beschietingen en zagen dan weer Duisters dan weer Amerikanen.

Na de golfbaan stapte ik op de fiets en even later weer af bij de Canadese begraafplaats. Na 79 kilometer fietsen was ik aan wat rust toe. Ik nam het er even van, slurpte mijn blikje cola naar binnen en groette de Canadezen want even verderop stond ik wederom voor dat enorme dal en die stinkheuvel die ik de vorige keer niet haalde. Ik fotografeerde het dal, haalde diep adem, stapte op de fiets en met een vaart van 38,8 km p/u, bleek later, sjeesde ik naar beneden. Ik genoot volop spurtte zover mogelijk de heuvel op, schakelde perfect terug en haalde hijgend en met tranen in mijn ogen de top van deze heuvel!!!

Zo dit heb ik gehaald, dan moet Arnhem ook nog wel ‘even’ lukken. Ik trapte door naar Berg en Dal en besloot via Nijmegen centrum, voor een pis-stop, te rijden. Zodra je daar de Berg hebt gehad rest alleen het Dal een paar keer trappen en dat is het. Maar door een ronduit achterlijke manoeuvre van een Duitse vrouw in een auto met Belgisch kenteken stond ik halverwege stil en haalde ik mijn Vlaamse, Franse en Duitse scheldwoorden even op. Toen ze uit de hoogte zei dat ze Nederlands sprak wenste ik haar in mijn eigen taal dingen van dezelfde strekking toe en fietste naar Nijmegen.

De troepen die in Groesbeek geland waren moesten de bruggen van Nijmegen in handen krijgen. Het Nijmegen dat in februari al door een vergissingsbombardement geraakt was. Ze ondernamen drie aanvallen maar het veroveren van de bruggen bleek onmogelijk. Diezelfde bruggen zouden eigenlijk allang opgeblazen zijn ware het niet dat verzetsheld van Hoof een deel van de bommen al onklaar had gemaakt hij stierf in die dagen maar een plaque op de Waalbrug herdenkt zijn heldhaftige daad.
Er werd het gevaarlijke plan opgevat om met bootjes het water over te steken om zo van twee kanten de brug te benaderen. De helft van de bootjes haalde het niet, maar de overgebleven soldaten veroverde de brug. Waar ik inmiddels overheen fiets. ‘Wat een prachtig uitzicht en wat ben ik gaar’, dat is wat ik dacht toen ik over die brug fietste en even stopte voor rust, foto en wat te drinken.
Aan de voet van de brug waar een kazemat is ingebouwd in de nieuwe kade, rij ik de dijk op en neem dan wel de snelste route naar Arnhem, maar heb ook meteen een waardeloos en saai fietspad.

De Engelsen hadden na het succes van de Waalbrug eerder aan hun opmars naar Arnhem moeten beginnen. De Duisters hadden de tijd zich te reorganiseren. De Engelsen kregen versterking van Poolse parachutisten en vormden met succes een hinderlaag tegen de Duisters. Dit gebeurde bij Elst waar ik aan de andere kant van de snelweg fiets. Ik zit inmiddels op 98 kilometer als ik stil sta bij ‘de Vleugel’. Een 7 meter hoog monument die een vliegtuigvleugel voorstelt, ‘vleugellam’, mooi metafoor. Er wordt duidelijk gewerkt hier want de grond is volledig omgeploegd, de luisterkei ligt aan de kant en ik stumper met fiets en al omhoog. Het is hier dat ik in de verte Arnhem zie liggen.

In Arnhem hadden de geallieerden vele tegenslagen. De parachutisten die door gebrek aan dichtbijgelegen droppingsplaatsen te ver moesten lopen, het slechte weer waardoor er geen bevoorrading uit Engeland kon komen, de toevallig aanwezige SS eenheden, de Duitse tanks die alle toegangswegen blokkeerden, mislukte radioverbindingen waardoor er geen contact mogelijk was… En ondertussen vochten de kleine gevechtsgroep van John Frost op de brug van Arnhem. Pas na 4 dagen bezweek de groep en gaf zich over.

Terwijl over de stad kijk denk ik aan alle inwoners die deze stad moesten verlaten nadat Operatie Market Garden mislukt bleek. Het gebied tussen Nijmegen en Arnhem werd frontgebied. De Duitsers gebruiken de stad als verdediging, hierdoor werd Arnhem een spookstad die volkomen leeggeroofd werd achtergelaten net voor de bevrijding in 1945.

Inmiddels fiets ik de John Frostbrug op langs me heen rijden en lopen andere mensen, ik rij dan ook langzaam. Ik ben op, moe en versleten maar glimlach want ik heb mijn doel wèl gehaald. Ik stop en fotografeer mijn fiets op deze bijzondere locatie, een enkeling die me passeert werpt me een bemoedigende glimlach toe. Ik hun blikken herken ik hoe ik eruit moet zien, waarschijnlijk erger dan ik me voel. Eigenlijk wil ik het laatste stukje op de brug lopen, maar bedenk dan dat deze brug, dit verhaal en deze tocht meer verdienen. Gepijnigd stap ik op zet aan en sjees van de brug af langs het Airborne monument. Ik stop nog even bij mijn favo kunststukje en fiets dan door naar het nieuwe station waar ik de trein naar huis pak.

Bij thuiskomst controleer ik nog even de app en met de laatste tergende kilometers vanaf station Eindhoven naar huis heb ik vandaag 112,6 kilometer gefietst en pas nu ik deze laatste zin, daags na mijn tocht tik, realiseer ik me wat ik van mezelf gevraagd heb en hoe belangrijk dit voor me was. En hoewel losjes en vrolijk geschreven heeft het me in deze volgorde zweet, bloed en nu ook tranen gekost.