De struikelsteen of stolperstein zoals het monument van Gunter Demnig heet is een gedenkteken op trottoirs voor de huizen van mensen die door de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog, verdreven gedeporteerd of vermoord zijn. De naam, geboortedatum en plaats van overlijden zijn in een bronzen plaatje van 10 bij 10 cm gestanst. Zo klein als dat bronzen plaatje is zo groot was de ophef die het veroorzaakte.
Voor de deur liggen de steentjes. De messing plaatjes, want koper is het niet, worden dagelijks letterlijk voorbij en onder de voet gelopen, maar voor wie het steentje weet te liggen en misschien zelfs de naam heeft opgezocht is het meer dan 10 bij 10 centimeter. Voor diegene is het misschien wel een herinnering uit of naar een tijd die niet steeds herdacht wil worden bij het komen gaan thuis. Iets wat ik begrijp en respecteer. Dat was ook het geval bij een echtpaar in Amsterdam, het plaatje voor de deur voor een vermoordde 51-jarige accountant, herinnerde hen aan de dood van hun eigen kind.
De struikelsteen maakt doelend op het huis ook hun eigen grief los. En dat niet alleen, ze voelde zich in hun privacy aangetast omdat zoveel mensen hun huis inkeken door dat kleine plaatje. En dat nieuws bereikte zelfs de kranten in Israël, iets wat het echtpaar nooit zo bedoeld had. De rechtsgang werd gestaakt en de steen werd verplaatst naar de stoeprand, zover mogelijk van hun huis. Hoewel er vaker bezwaar is gemaakt over dat kleine steentje, is de verplaatsing nog maar één keer eerder ingewilligd. Voor een vrouw die Auschwitz overleefde.
Ik praatte er van de week met een jonge vrouw over, haar kinderen speelde niet ver vanwaar ik de grond stond te fotograferen. Eén van de kids kwam naar me toe, terwijl hij naast me kwam staan zei hij, een jochie van een jaar of 6. ‘Die mensen zijn in de hemel hè?’ ‘Mama en ik en papa leggen er elk jaar bloemetjes bij’. Inmiddels kwam zijn moeder dichterbij en aaide glimlachend over zijn blonde koppie. ‘Ze liggen vlak voor onze deur en daar liggen ze goed’.
Lees hier het krantenknipsel van Parool.
Ik vind het mooie herdenkplaatsjes, en eigenlijk, als ik er zie, lees ik altijd de naam/namen.
Alle herdenkingsmonumenten vind ik mooi. Het is een nieuwe manier om door te vertellen.
Er zijn dan ook veel meer Joden dan zigeuners vergast, bezoek Kamp Westerbork kan je het zien. Kan je meteen zien dat die enorm bekende foto een zigeunermeisje is uit Eindhoven. Haar familie wil geen ternagedachtenis.
Ik heb wel gelezen dat ze ook aangebracht kunnen worden voor andere WO-II slachtoffers, maar ik zie nergens dat het ook maar ergens is gebeurd. Hier in de stad in elk geval nul van de circa 40. Probleem is dat dergelijke mensen al veel eerder en langer buiten de sameleving stonden en werden gehouden. Zij hebben nooit een woning gehad in een binnenstad. Ik snap dat dillema en dat zal buiten NL niet anders zijn. Probleem daarmee is dat de nadruk voor 99 of meer procent op de Joodse gemeenschap ligt.
Beter nakijken voor je iets zomaar aanneemt er liggen ook stolpersteinen voor zigeuners. Ik denk dat wo2 herdacht moet blijven omdat dat hier was ik identificeer me niet met Congo of Rwanda net zoals zij dat niet doen met Nederland.
Hier in de stad komen er steds meer bij. Oorspronkelijk de messing-uitvoering van hierboven, maar nu vooral zwarte met grijze letters alsof het een soort mini grafsteentje is. In totaal een stuk of 40 in en rond een binnenstad van 20.000 inwoners.
Zelf zit ik er wel mee. Het idee van de kunstenaar is prima, maar had voor mij 40 jaar eerder gemogen. De 2e wereldoorlog was een ramp voor West-Europa EN het Verre Oosten. Vooral West-Europa krijgt al jaren de nadruk en bedenk maar niet dat deze steentjes zigeunernamen gaan bevatten, die om dezelde reden zijn afgevoerd en uitgeroeid.
Het is inmiddels ruim 70 jaar geleden en er zijn meer rampen geweest zoals het Khmer-regime van Cambodja dat Nederland in eerste instantie nota bene steunde. En wat te denken van Rwanda en Oost-Congo. Die vreselijke ellende wordt veel sneller vergeten en misschien wel omdat Het Westen zich blind staart op WO-II-west.
Probleem is ook dat Israel er niet een Paelstijnvriendelijk beleid op nahoudt. In de Arabische wereld worden ze nu zelf gezien als de Duitsers van weleer. En met murenbouwen en getto’s is dat niet ver gezocht. De zooi tussen het verwesterde Israel en de buurlanden is al jaren ge-escaleert en dan gaan deze steentjes zelfs meewerken om onbedoeld nog meer olie op het vuur te gooien.
Wat mooi van dat kindje.
Las deze week dat er ergens eentje gestolen is. Echt verschrikkelijk vind ik dat.
Er moeten er in Den haag ook een aantal liggen, en in zelfs in Rijswijk liggen er twee maar ik ben er nog nooit naar op zoek gegaan want ze liggen niet in straten waar ik regelmatig kom.
Het is een heel bijzonder gedenkteken.. Ik heb ze ook gezien, dacht in Bad Bentheim.. Het zet je toch weer aan het denken..
Mooi dat je hier aandacht aan besteed Liesbeth. Ik vind het een goede zaak dat die steentje er liggen, zo worden we niet alleen op 4 mei herinnerd aan die vreselijke tijd.
ja jij kent de geschiedenis en dus ook wel de buurten waar die ligt
De schaduwkade kwam ik zelf ook tegen laatst.
ook ik tref deze stolperstenen vaak aan hier in Hilversum
laatst wandelde ik door Amsterdam en trof ik op de Nieuwe Keizersgracht iets overeenkomstig aan mooi zo dat jochie op jou fotograferen reageerde
Ik weet er een aantal te liggen in Maastricht. Iedere keer kijk ik er even naar en laat mijn gedachten even vrij.
Ja, ik vind het allemaal wel prima, de geschiedenis levend houden, want het kan ook allemaal leerzaam zijn. En religie kan mensen verder helpen, ik heb daar niks mee.
Een subtiele herdenking. Zeer zeker.
Ja mooi he lieve mensen waren dat. Er liggen overal stolpersteinen vast wel dichterbij dan Amsterdam!
Fijne info wist ik niet. Ik wil de stad zeker eens aandoen maar het is een beetje uit de richting.
Ik werd er zo waar stil van en moet toegeven dat ik hier niets van af wist.Als ik nog eens naar Amsterdam ga ,zal ik er zeker opl etten.De reactie van die kinderen vond ik echt mooi.Dat zijn verstandige ouders die het hun kinderen hebben verklaard op een manier dat ze het kunnen begrijpenn
In mijn stad liggen ook een paar van die plaatjes. Groningen had een grote Joodse gemeenschap tot aan de oorlog. ‘Bloeiend’, wilde ik schrijven, maar dat woord is te bloemrijk voor de grote armoede en de vaak ellendige omstandigheden waarin veel van deze mensen leefden. Toch is de grote synagoge in de Folkingestraat een bezoek meer dan waard en wie kent nog de namen van de Groninger violisten Sem Nijveen en Bennie Behr?
Voor mij ook, alleen ben ik bevooroordeeld.
De ophef rond het plaatsen heb ik even gevolgd.
Zelf sta ik in elke straat even stil.
Voor mij is het nog steeds een subtiele en mooie herdenking van veel leed.
Vredelievende groet,