Op naar 75 jaar bevrijding: Son, Breugel en Best

Voor even gaan we een paar dagen terug in de tijd, want het rumoerig in de plaatsen Son, Breugel en Best. Beschietingen van de vijand daags eerder hebben levens geëist maar nu zitten de bewoners in de kerk, want het is zondag 17 september 1944 en de bevrijding is op komst. Op naar 75 jaar bevrijding: Son, Breugel en Best.

Amerikanen
Boven grote weilanden, die er grotendeels nog zijn verschijnen vele vliegtuigen ze worden gesleept of vliegen zelf maar droppen algauw hun inhoud. Parachutisten, goederen zoveel dat je het niet voor kunnen stellen, Amerikanen van de 101e Airborne divisie rukken zoals hen is opgedragen, op naar de brug. Ze moeten de bruggen en wegen houden voor de grondtroepen. Helaas wordt de brug bij Son opgeblazen. Shit! Kostbare tijd glipt uit hun handen weg. Maar kolonel Robert Sink, bijgenaamd Five-Oh-Sink naar regiment 506 waar hij leider van is, vraagt de oprukkende Britten die ze ontmoetten in Eindhoven om hun Baileybrug die ze in onderdelen in de wagens bij zich hebben. Op 19 september in alle vroegte kunnen de Britten verder, de Baileybrug werd nog bijna vernietigd door een Duitse tank maar een net op de landingszone gearriveerd antitankgeschut maakte daar een einde aan. De Britten rukken op maar ze zijn 36 uur te laat.

Schotten
Hoewel de Amerikanen de eerste waren, is deze omgeving niet geheel door hen bevrijd. De bevrijding van Best werd als taak opgedragen aan de 15e Schotse Divisie. Geen eenvoudige taak, de bevolking van Best was op een enkeling na vertrokken. En degene die er nog wel waren durfde amper adem te halen, het ene moment Duitsers dan weer Schotten in zicht. De laatste liepen op de eerste dag van hun aanval al in een hinderlaag. Uiteindelijk wordt Best op 24 oktober bevrijd, ruim een maand later zijn de Duitsers opeens verdwenen richting Tilburg. De Schotten betreuren 120 doden en vele gewonden.

Helden
Hoewel het misschien zo lijkt liepen de Amerikanen echt niet ‘even’ door naar Son en Breugel, zware gevechten in de bossen kostte vele mannen het leven. Tijdelijk lagen ze in een gebied genaamd Wolfswinkel begraven. Inmiddels herinnert alleen een klein monument aan deze begraafplaats, ze zijn tussen hun makkers herbegraven op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. Onder hen die stierven werden 2 mannen postuum geëerd met The Medal of Honour. Robert Cole, kreeg deze medaille omdat hij door een bijzondere aanval een brug wist te veroveren tijdens D-Day. Hij kreeg de medaille nooit bij leven, want terwijl herkenningstekens legde om de piloot te wijzen waar zij waren, werd hij dodelijk geraakt door een Duitse sluipschutter. Joe Mann, werd tijdens het gevecht in hetzelfde bos meerdere keren geraakt. Zijn schouders en later zijn armen, hij kon ze niet meer gebruiken toch zat hij met zijn maten in een schuttersput toen een granaat in de put viel. Hij schreeuwde ‘granade’ en gooide zichzelf ruggelings erop. Hij liet zijn leven en redde zijn 6 kameraden.

Mocht je ooit eens in de buurt komen van Son, Breugel en Best, bezoek dan de landingsplaatsen, de monumenten en de Paulushoef, waarover ik al schreef. Want de drie genoemde dorpen zijn maar klein, maar de geschiedenis was dat niet.