Hagelkruis

Het laatste stenen hagelkruis van Nederland

Hagelkruis

Een hagelkruis is een veldkruis die geplaatst wordt op kruispunten om boze geesten af te weren. Vroeger werd bij deze kruisen voedsel uitgedeeld, werd er bij processies bij stilgestaan en diende ze vaak ook als grenssteen. Volgens het (katholieke) bijgeloof moest het hagelkruis de gewassen tegen hagel en verwoesting beschermen. Hagelkruisen zijn er in twee soorten, een ijzer kruis op een hoge mast en de stenen of houten versie op de grond. 

Het hagelkruis op de foto stamt uit de 16e eeuw maar al in 1419 is er een vermelding over een hagelkruis op deze locatie. Hoewel het kruis nogmaals wordt vernoemd, word deze in 1927 herontdekt en tevens tot monument gemaakt. Ter bescherming komt er al een jaar daarna een hek om te staan, toch raakt het hagelkruis in 1942 zwaar beschadigt door vandalen. Voor enkele maanden lag het monument kapot op zijn plaats. Wanneer de gemeente wil laten onderzoeken hoe het kruis gerepareerd moet worden blijkt het weer recht op zijn voetstuk te staan.

Het oudst bewaard gebleven hagelkruis van Nederland staat in Aarle-Rixtel, toch zijn er veel meer geweest. Hoewel de kruizen misschien zelfs heidens zijn, had ieder gilde waarschijnlijk wel zijn eigen versie en werd er tijdens processies gekeerd. Helaas zijn de meeste alleen nog terug te vinden in straatnamen en niet langer op een kruispunt van (land)wegen zoals waar ik die van Aarle-Rixtel tegen kwam.

20 thoughts on “Hagelkruis

  1. Heel erg mooi !! Denk Jij dat enkel de katholieken een bijgeloof hebben,?? Grts,

  2. Toch weer even iets bijgeleerd. Nooit gezien of over gehoord. En ik ben best een beetje stevig katholiek opgevoed indertijd…

  3. Een mooie geschiedenis en dat het toch weer heidens is he, dat blijkt uiteindelijk alles te zijn.

  4. Een hagelkruis kende ik niet, wel een interessant weetje.
    Ik kom ook van het westen van het land.
    Ze zouden weer geplaatst moeten worden. Hans

  5. Interessant. Had er nooit van gehoord. Hier op de Veluwe zullen er niet veel staan maar ga toch opletten of ik er ergens een tegen kom.

  6. op pad kom je veel kruisen tegen , wat je al zegt , het zullen geen hagelkruisen zijn , maar er ligt veel geschiedenis langs deze paden
    en zo leren we elke dag nog weer

  7. Interessant ? Zo zie je maar, een mens is nooit te oud om wat bij te leren.

Comments are closed.

Back To Top