Als je aan de bevrijding denkt, zie je onze bevrijders tussen dansende mensen, hoewel de meeste beelden zwart wit zijn herken je onze nationale driekleur. Je denkt aan voertuigen beladen met jonge blije mensen en misschien zelfs aan de chocola en sigaretten die werden uitgedeeld. Maar daags erna is de feestvreugde voorbij, bezinkt heel snel de herinnering aan alle ellende.
Allereerst waren er massa’s gastarbeiders en verplicht te werk gestelden die terug moesten naar Nederland, zij kwamen met treinen aan hadden vaak een lange reis gehad maar in verhouding tot- waren ze er niet het slechts vanaf gekomen. Tijdens de oorlog hielden zij contact met het thuisfront, de jonge knullen die vertrokken waren uitgegroeid tot zelfstandige jonge mannen. Ze brachten niet alleen regelmatig hun bruid mee, ze wilde ook niet meer thuis wonen zo zelfstandig waren ze geworden. Vaak tot groot verdriet van ouders die in tegenstelling tot hun zoon qua tijd hadden stilgestaan.
In de oorlog werd voor de veiligheid of door gebrek aan voedsel ook vaak besloten om kinderen onder te brengen bij pleeggezinnen. Als je daar als zeer jong kind terecht kwam raakte je de band met je echte ouders, als je die al/nog had, vaak kwijt. Kinderen die in een katholiek gezin hun eerste stapjes gezet hadden kwamen opeens bij ouders terecht die ze niet meer kende. Met gebruiken die ze niet kende en gewoontes die hun niet gewoon waren. En denk eens aan de pleegouders die na jaren ‘hun’ kind weer af moesten staan.
Ook de Joden die terugkwamen uit kampen hadden het niet makkelijk. Uitgemergeld, vol trauma’s kwamen ze aan in Nederland waar ze werden behandelt met DDT (een inmiddels omstreden insectenverdelger) en zich eerst weer moesten registreren. Na de registratie kwam het vaak vruchteloos zoeken naar familie en vrienden. Om maar aan te geven, velen weten nu nog niet met zekerheid wat er met geliefden gebeurd is. Algemeen bekend ook was dat er gemeentes waren die de teruggekeerde Joodse bevolking de rekening presenteerde niet betaalde erfpacht. Dat terwijl hun huizen waren toegewezen aan anderen en de oude bewoners zagen dat hun huisraad nog in het huis stond. Vaak waren de kostbaarheden in bewaring gegeven bij niet-joodse vrienden die de spullen niet meer teruggaven of zelf waren verdwenen.
Hoewel veel mensen bij de bevrijding denken aan jonge vrouwen op tanks, vlaggen, oranje geklede feestvierende bevolking kwam er na de oorlog nog een enorme periode van armoede en ellende waarover (te) weinig gesproken wordt. De generatie die toen geboren werd beschrijving we als babyboomers en hoewel een groot deel op en rond hun pensioen zitten, kunnen zij wel vertellen wat die tijd met hun gedaan heeft. Want nee de bevrijding was niet altijd een bevrijding.
Dwarsbongel says
Hoe je vrijheid beleeft is al heel persoonlijk. Na zo’n ramp-periode als de oorlog is niet alle meteen weer op orde, en velen waren zo druk met hun eigen gedoe, dat het leed van anderen naar de achtergrond verdween.
meninggever says
Ik zag onlangs een documentaire waarin uit de doeken werd gedaan hoeveel mensen gedwongen werden na de oorlog hun biezen te pakken en op te krassen naar hun ’thuisland’ omdat in Yalta en Potsdam de grenzen van Europa door de ‘bevrijders’ anders werden getrokken. En zo ontstond voor veel van die groepen een enorme ellende. Tel daarbij op dat de bevrijding van Oost- en Midden-Europa door de Russen niet meteen als zodanig werd gezien. De Canadezen, Engelsen en Amerikanen brachten vrijheid en welvaart maar, de Russen vooral onderdrukking. Van het ene regime in het andere. De wederopbouw in ons land duurde nog minstens tot in de jaren zestig. Daarvoor was het armoe voor velen. De zwarthandelaren uit de oorlog bleven welvarend, net als veel ondernemers. Niet voor niets werden partijen als PvdA en CPN zo groot. Uitbuiting ging indertijd gewoon weer door. Met de stijgende welvaart werden Nederlanders ook tevredener en waren die proteststromingen minder nodig. PvdA werd regentenpartij, CPN hief zichzelf op en verdween in GroenLinks…
Rietepiets says
Het heeft in ieder geval nog jarenlang een heel sober leefpatroon tot gevolg gehad bij ons thuis. En dan waren wij nog zo gelukkig geen verliezen geleden te hebben . Toevallig vertelde mijn oudste broer me nog kort voor zijn overlijden dat zijn terugkomst van een aantal maanden bij een boerenfamilie nogal teleurstellend was verlopen, dus ja je hebt gelijk, het was niet overal alleen maar feest.
fietszwerver says
ha die Liesbeth
denk je als lerares een goed idee te hebben voor een moederdag kadotje :)
VillaSappho says
O dat wist ik helemaal niet?! De toenmalige koningin vertrok, geheel tegen haar zin, naar Engeland.
willy says
de nasleep van de oorlog was zeker geen pretje..
bij ons leidde het zelf naar het aftreden van de koning..
prettige zondag Liesbeth
John says
En welbeschouwd zijn we nog steeds niet vrij.
Sjoerd says
De bevrijding was pas het begin van alle ellende. Daarna moest alles weer opgebouwd worden. En startte ook onze oorlog in Indië…
fietszwerver says
je tikt een zwaar onderwerp aan , neem ik ook ff die gastarbeiders er bij
zij die niet verplicht waren en het werk niet deden , werden ook afgemaakt
het was een vreselijke tijd , ik ben van ’50 m’n oudste broer van ’46
pa zat in het verzet tussen Amsterdam en Loosdrecht zeg maar
die verhalen zijn mij dierbaarder dan welk geschiedenis boekje dan ook
Mrs. T. says
Die nasleep was inderdaad ellendig voor heel veel mensen en het duurde lang voordat alles weer een beetje ‘normaal’ was.
VillaSappho says
Zo oud ben je nog niet
Hartelijke Hot Hulk says
Ik vier alle dagen nog de bevrijding van de 80 jarige oorlog.
VillaSappho says
Het is een beetje het ook verhaal want er gingen er eerst genoeg uit zichzelf. Ik las het even aan voor de volledigheid maar het waren niet alleen verplicht te werk gestelden.
Rob Alberts says
In de loop van de tijd wordt de nuance steeds duidelijker.
Vredelievende groet,
Harme van Kamp says
Mooi stukje.
Inderdaad wordt “de nasleep” van die oorlog vaak vergeten.
Zelfs nu, zoveel jaar later, zijn er nog altijd mensen die met de gevolgen iedere worden geconfronteerd.
Ik zou nog wel even kijken naar de 2e alinea, want om de mannen die gedurende de oorlog waren in gezet bij de arbeidseinsatsz nu gastarbeiders te noemen…