Het is eigenlijk al jaren dat ik moeite heb met 4 en 5 mei. De datum, de dag en de periode ervoor. Grofgezegd de hele wereld staat in de fik en ook alweer jaren op ons continent en wij herdenken en vieren onze vrijheid. Spreken van nooit vergeten, doorgeven, nooit meer oorlog en betrekken kinderen in de hoop dat het nooit meer gebeurd.
Dat we het nooit vergeten, hoe kunnen we het vergeten want zelfs als we elk beeldscherm in ons leven uitzetten, en houden ook, zelfs dan is oorlog te zien. Klein ja, maar het is er. Discriminatie is het begin van oorlog, uitsluiting is het begin van oorlog en bij die laatste natuurlijk het geloof. Het geloven in een persoon die de wereld, of de stad of de wijk, gaat redden van de ondergang. Wij tegen hen…
Ik heb wat herdenkingen gezien, op veel plaatsen ook. Van de week hoorde ik in het voorbijgaan iemand op tv zeggen ‘en dan komt er weer zo’n schoolkind met zo’n prutgedicht waar niemand op zit te wachten’. Harde waarheid. Elk jaar hetzelfde en elk jaar zie ik minder jonge mensen en elk jaar hebben we meer doden door oorlog te herdenken, maar hé hier is het bijna 80 jaar bevrijding, misschien halen we het in Brabant nog.
En ja ik weet wat ik uitdraag, ik deel die dagboeken van Anne Frank niet voor niets uit, had ik wat meer betekent dan had ik het wel groter aangepakt. Vorig jaar nog vervoerde we 60 kinderen naar de oorlogsbegraafplaats, de twee bij ons in de wagen hadden geen flauw idee waar ze heen gingen. Het jaar ervoor zaten twee vergelijkbare knullen een afschuwelijk gewelddadig spel voor volwassenen te bespreken. Allicht dat als er een wapen in de Willys had gestaan dat de wagen ze wèl iets had kunnen boeien. Een lullig lesje over de oorlog, een voorbereiding van een half uurtje en een appje naar de ouders had ervoor kunnen zorgen dat deze kinderen totaal anders waren. Ik ken de les die ze krijgen op de begraafplaats, zit vol woorden waar ze geen fluit van begrijpen. Over de jaren zie ik de kinderen verveelder worden en dat ligt niet aan hun. Er is geen context want ze leven in weelde, daarom zijn die lessen op school zo belangrijk.
Elk jaar zie ik het ook aan de programmering op tv, er komen het hele jaar goede oorlogsboeken uit, maar tegen 4 mei mag de schrijver op tv. En zodra 5 mei voorbij is, zijn de programma’s gericht op de zomer want het vakantiegeld komt eraan vooral geen propaganda om te sparen, geld moet rollen. Sowieso is 5 mei een beetje vreemd want pas in juni ’45 was heel Nederland vrij en waren ze toen niet zo met ‘ons Indië’?
Ik weet dat ik de uitzondering ben, ik zit echt teveel met mijn hoofd in de Tweede Wereldoorlog. Al jaren hoop ik dat de mensen die er mee te maken hebben, de praktijk aan gaan passen. Kinderen lessen geven over de Tweede Wereldoorlog werkt alleen als je ze de huidige tijd, het nu, laat zien en zelfs pesten erbij betrekt. Hitler pestte de Joden is een grof understatement maar komt erg lekker aan bij kinderen. Daarom denk ik aan de docent die in zijn multiculti klas geen gesprek over de oorlog durft te voeren om de leerlingen een heel ander beeld hebben en een andere geschiedenis kennen. Denk ik aan het krantenknipsel over de onwetendheid van de jongeren, denk ik aan de polarisatie als uitvlucht van discriminatie en dat er dus eigenlijk niets veranderd is.
Dus ja ik heb moeite met 4 en 5 mei, de jaarlijkse hype rond de oorlog die ondanks alle gedichten, alle kransen, alle stiltes, alle beelden en alle moeite niet meer is dan 2 minuten stilte want eigenlijk zou 4 mei twee minuten stilte moeten zijn om het de rest van het jaar niet te zijn, laten we hopen dat we dat ooit gaan bereiken.
Nicky says
Ik heb hier niet veel aan toe te voegen. Ik ben het helemaal met je eens.
Mirjam Kakelbont says
In vrede leven is relatief want elders is het een brandhaard. Het herdenken is een eerbetoon aan de nabestaanden van degenen die zijn gestorven. Als we zelfs die twee minuten stilte niet meer kunnen opbrengen, wat dan wel? Ik kan me vinden in je schrijven: de jeugd zou er veel meer bij betrokken moeten worden. Die taak ligt zowel bij de ouders als bij school. Toch was bij de herdenkingen ook jeugd betrokken. Dat geeft hoop…
Liesbethblogt says
Uiteraard wist ik toen ik deze blogpost schreef, dat jij het er niet mee eens zou zijn. En terecht je organiseert een hoop vanuit de gemeente dus je weet ook meteen dat het niets met jouw gemeente te maken heeft. Maar die 3000 aanmeldingen, ik ga er vanuit dat dat kinderen en jongeren zijn, komen allemaal naar het veld bij E. Die krijgen hun lessen wel hebben ze ook nodig anders zien ze alleen de wapens die ze herkennen uit hun spellen. Maar bedenk wel wij moeten betalen om op dat veld te komen staan met onze displays en voertuigen. Zelfs het eten is niet geregeld, dat is niet jouw verantwoording maar die van de organisatie. Als eigenaren van de spullen en voertuigen moeten we vrij nemen, lange dagen maken en daar bovenop kunnen we zelf niet gaan staan waar ze willen. Het is geen vakantie en het kost geld maar als we het niet doen is er op veel plaatsen niks! Een herdenking bereikt niet de mensen die het moeten weten, je zegt het zelf speciaal voor de kinderen een herdenking bij het kanaal. Ik heb zelf lessen gegeven kinderen wat wijsmaken is niet 13 in de oorlog kijken, het is ze met hun neusjes op de feiten drukken. Ze zien oorlog als een spel, omdat ze niet herkennen dat pesten en ‘kut marokkanen’ het begin van een nieuwe oorlog is.
Uiteraard doen kinderen hun ouders na, als die kinderen aan telefoons geplakt zitten en over heel agressieve spellen praten en geen idee hebben wat ze gaan doen dan neem ik hen dat niet kwalijk maar de school, de ouders en de organisatie. In die volgorde. Zeker het voorbeeld wat ik noem is iets van jaren, sinds 2016 namelijk. De kinderen zijn verandert en niet ten goede en nee niet allemaal ik generaliseer niet. Maar ze kennen oorlog uit spelletjes en vragen waar ons wapen is. En dat is iets van de laatste jaren, iets waar ik me zorgen om maak want dat betekent dat de generaties erboven (ook de mijne) niet bezig is met onze vrijheid en dat die niet zelfsprekend is en dat we het niet moeten vergeten en dat het nooit meer mag gebeuren. En dat herken je vast wel, er is meer polarisatie dan ooit, meer rascisme, meer jodenhaat dus uiteraard is het geweldig en fantastisch dat die kids lessen krijgen maar dat krijgen ze al jaren en nog steeds worden kinderen gepest tot niveau PTSS en krijgen we een rechts kabinet.
Dus ja als volwassenen doen we iets verkeerd, valt het me op als er tijdens een evenement niemand van kleur rondloopt, zie ik het als de blanke mensen met de dure tassen en schoenen voorop mogen lopen en zie ik de gezichten als ik met mijn Sinti buurvrouw sta te praten. Het doet me zelfs pijn als een Turkse vrouw tegen me zegt, ‘niemand praat met me ze zien alleen die hoofddoek en zeggen niet eens gedag terug’. Natuurlijk moeten we de volwassenen aanspreken, het hele jaar door!
Dimario says
Afgelopen donderdag bij een holocaust herdenking geweest en gelukkig waren daar toch ook wat kinderen bij. We moeten dat doorgeven wat we kunnen doorgeven.
Love As Always
Dimario
MT says
Volledig mee oneens. Je weet hoe we het hier doen. In alles: kijken naar verleden, heden en toekomst en met een uitgebreid aanbod voor zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs. Nu al weer ruim 3000 aanmeldingen vanuit scholen voor activiteiten in september 2024.
Iemand die op tv ‘en dan komt er weer zo’n schoolkind met zo’n prutgedicht waar niemand op zit te wachten’ zegt moet blij zijn dat hij dat soort dingen in vrijheid kan zeggen. En tegelijkertijd moet hij zich ook enorm gaan zitten schamen. Je kunt er ook voor kiezen om je mond te houden als je niets opbeurends kunt zeggen.
Vandaar in Z een kleine herdenking gehouden bij het monument aan de kanaal. Juist op maandag na de vakantie zodat alle kinderen erbij kunnen zijn. En in de toespraak worden de kinderen rechtstreeks aangesproken en gaat het ook over hun rol in hun wereld. En waarin ze aangesproken worden op hun eigen gedrag en dat ze er zelf verantwoordelijk voor zijn hoe fijn ze het zelf EN anderen in de klas hebben.
Heel eerlijk: ik geloof dat volwassenen veel eerder aangesproken moeten worden op hun doen, en vooral op hun laten! Want kinderen doen meestal na wat hen getoond wordt.
Joke says
Vind me wel terug in je overpeinzingen. Zou hetzelf niet zo machtig kunnen neerzetten.
Sandra says
Ik herdenk wel op 4 mei, zo heb ik van huis uit geleerd en zo heb ik het ook aan mijn kinderen meegegeven. Maar voor hen was het net als voor veel kinderen inderdaad de ver van hun bed show, te lang geleden. Totdat ze met de middelbare school naar Ieper gingen om daar savonds de last post mee te maken, dat maakte indruk, waardoor de tijd (eerste wereld oorlog) voor hen ging leven. Dus ja, de verhalen van iedere oorlog moeten verteld blijven worden, in de hoop dat wij er van zullen leren.
Sjoerd says
Mijn vader is na de 2e wereldoorlog naar Nederlands Indië gestuurd en is daar als invalide van terug gekomen, Met een been minder en het verlies van een gezicht. Ik heb het als kind allemaal meegekregen. We waren daar net zo erg als de Duitsers hier. Hij heeft daar nooit een woord over losgelaten. Daarom kan ik me wel vinden in een deel van je verhaal.
Jan K. alias Afanja says
Mooie overdenking. Ik kan me er deels wel in vinden.
rietepietz says
Het herdenken zoals we dat tot nu toe deden is ( naar mijn idee) ook meer een eerbetoon aan de nabestaanden van de mensen die de oorlog niét overleefden, En in die zin vind ik het zinvol. Maar die “zin”vervalt wat mij betreft zodra er geen mensen meer zijn die het meegemaakt hebben. Hoewel ik zelf nog in de oorlog geboren ben heb ik er hoogstens nog wat onbewuste indrukken van maar dus wel van de “uitlopende generatie”.
Natuurlijk ben ik die twee minuten inderdaad stil maar heb ik verder niet zoveel met dat herdenken, ik ben me té zeer bewust dat het in vrede leven zeer relatief is. Angst is een slechte raadgever en er is ook in het nu teveel angst om het kwaad bij de naam te noemen en er informatie tegenover te stellen.
Sabine says
mooi geschreven, kan men hier helemaal in vinden.
eigenlijk is stilte en zwijgen juist geen eerbetoon aan degenen die in opstand kwamen en komen, die hun mond opendoen, kritische woorden opschrijven, voor een tank gaan staan, protestborden dragen en voor geweren gaan zitten…
Matroos Beek says
Een krachtig en mooi betoog. Ik begrijp je.
Ximaar says
Zo’n 50 jaar geleden had ik bedacht dat ‘we’ niets van de oorlogen hebben geleerd en dat denk ik nog altijd. In die tijd was de Vietnam-oorlog net overgenomen door de Amerikanen. Daarna koos Nederland met de USA nog even voor het Pol Pot-regiem. Nederland had zelf ook al een kluit boter op het hoofd in Indonesia. Ik vind ook dat Nederland excuses aan moet bieden voor de bezetting van Noord-Ierland. Daar herdachten ze zich ook te pletter. Bij elke herdenking laaide het geweld weer op. Ik vind het nog immer vreselijk hoeveel geld er in wapens wordt gestoken. Met wapens krijg je geen vrede en stel je hooguit de grote klap uit.
Naomi says
Ik vind het juist indrukwekkend om te midden van al het oorlogsgeweld wél te herdenken. Maar wat je schrijft over die kinderen in de Willys dat vind ik erg. Inderdaad: geef er les over, leg het uit, dan zitten ze er al heel anders in. De Tweede Wereldoorlog heeft mijn interesse en ik heb er (mede) daarom mijn leerlingen ook altijd over verteld.
Judy says
Eens!