Brandgrensroute van Rotterdam

Het is alweer maanden geleden dat ik op een drukke dag besloot de Brandgrensroute van Rotterdam te fietsen. De route is een aantal jaar geleden uitgezet, nadat in 2007 enorme lampen diezelfde grenzen aangaven. Later is de route uitgezet in rood verlichte tegels om iedereen duidelijk te maken welk deel van Rotterdam in brand vloog na het vernietigende bombardement van de Duitsers op 14 mei 1940.

Waarom die brandgrens er ligt
Op 10 mei 1940 viel Duitsland Nederland binnen. Nederland die tot dan toe hoopte neutraal te blijven werd aangevallen en moesten die aanval met veelal ongetrainde soldaten en 1 tank afslaan. In Rotterdam landde op voormalig vliegveld Waalhaven vele parachutisten en op de Nieuwe Waterweg (tussen de Erasmus- en Willemsbrug) werden eveneens vele manschappen afgezet door vliegtuigen die op water kunnen landen. De Duitsers trokken allemaal op naar de Willemsburg waar ze de strot werd afgebeten door een groep ijzersterke mariniers. Zij hielden vele dagen stand met zeer weinig materiaal tot op het moment dat Duitsland op 14 mei 1940 de overgave eiste, de rompslomp met de berichten over en weer zorgde ervoor dat ondanks de Nederlandse overgave, vele Heinkels de aanval inzette naar Rotterdam en daar het centrum in nog geen kwartier volledig verwoestte. Nederland capituleerde een dag later.

Zo nu jullie zijn bijgepraat kunnen we vertrekken. De route is opgedeeld omdat het van oorsprong wandelroutes zijn, fietsend is het prima te doen in een middagje. De route begint aan de voet van de Erasmusburg. We treffen hier de eerste Brandgrenssteen. Een grote ronde steen die op mooie dagen veelal gebruikt wordt om op te zitten maar die de plattegrond van het centrum van Rotterdam laat zien met het deel wat verbrand is.
De route leidt je door de stad, laat je stilstaan op punten waar de brand net om panden heen ging, maar ook waar het de helft van een huizenrij verwoestte, zoals in een zijstraat van de Oude Binnenweg en de Noordsingel. Je komt leuke feiten tegen zoals waar de naam van concertgebouw de Doelen vandaan komt, waar de oudste huisjes van Rotterdam staan, waar de brand de panden allereerst niet verwoestte maar door draaiende wind alsnog toesloeg en waar bouwwerken alsnog gesloopt zijn om de stad beter op te bouwen.

Ook ontdekte ik dat veel van de Rotterdamse singels gedempt zijn met puin van de kapotte gebouwen en dat er een heel bijzondere Joodse begraafplaats achter een oude muur verscholen ligt. Een muur waar ik voor jaren voorbij gereden en gefietst ben. Ook viel me op dat veel van de bespaard gebleven panden inmiddels in een slechte staat verkeren en op sommige plaatsen zelfs dringend renovatie nodig hebben. Dat de brand panden ongemoeid liet maar de naastgelegen panden compleet verwoestte is onvoorstelbaar maar zorgt nu voor een soms rommelig aanzicht. In veel gevallen is de nieuwbouw koud tegen het oude pand gebouwd waardoor verschillende bouwstijlen door elkaar lopen. Ook zijn er panden die van ellende aan elkaar hangen maar met liefde bewoond worden. Je ziet dit soort dingen niet, maar nu door de route vallen ze opeens op. Een ander goed voorbeeld daarvan is de Witte de Witstraat waar aan de oude gevels nu lelijke en felgekleurde borden hangen, bijna respectloos maar toch echt de nieuwe tijd.
Ik kan niet anders zeggen dat deze fietstocht me heeft verbaasd, ik heb genoten van de anekdotes en feiten over ‘mijn’ stad, maar weet ook dat voor iedereen die Rotterdam minder goed kent, dit een schitterende route is.En dan opeens sta je weer aan het water nu een stuk verder en ‘zie’ je hoe gehavend de stad was zie je de wederopbouw en zie je vooral hoe bijzonder Rotterdam is.

De route is een interessante manier om met de Tweede Wereldoorlog bezig te zijn en om Rotterdam als stad te leren kennen. Gebruik het boekje of de audiotour en verbaas je over alle details. Mocht je de brandgrensroute willen fietsen, huur dan een ov-fiets of loop het Groothandelsgebouw in voor een fiets met versnellingen. Een goede combinatie met de route is een bezoek aan Museum 40-45 of een bezoek aan de Euromast om te zien hoe mooi Rotterdam is opgebouwd.

Op Brandgrens.nl vind je meer over Rotterdam, de Tweede Wereldoorlog, de lengte en kan je de route gratis downloaden.