Op naar 75 jaar bevrijding: De Waaloversteek

De bevrijding van Nijmegen zou nog lang op zich laten wachten, maar dat wisten onze Britten van het XXX (30e) corps niet. Zij stonden aan de kade terwijl Amerikanen in bootjes over de Waal staken om de Waal- en spoorbrug van twee kanten tegelijk aan te vallen. Terwijl de Britse tanks rookgranaten weg schoten kwamen de Duitsers naderbij. Zij wilde kosten wat het kost de Nijmeegse bruggen in handen houden. Op naar 75 jaar bevrijding: De Waaloversteek.

Boten verzamelen
Om de Waal over te kunnen steken konden die mannen zoals nu niet even de fiets door het centrum nemen naar het veiligste punt van de Waal en daar de brug, nee die arme Amerikanen moesten de enige veilige brug bij Heumen oversteken om zich vervolgens naar het Jonkerbos te begeven. Voor de Waaloversteek moesten boten gevonden worden, die lagen heus in het water daar en werden moeiteloos afgegeven. Alleen ook de sluis was in Duitse handen en dus konden die bootjes er niet door.

Britse boten
Gelukkig hadden de Britten ook boten bij zich. Gaan jullie ten oorlog zonder boten? Èn zonder bruggen? Raar volk die Amerikanen, moeten de Britten gedacht hebben. Maar die boten moesten nog wel even aangevoerd van ergens achterin de colonne. Waren nog in België die bootjes (de stoet was 20.000 voertuigen lang!!!). De Amerikanen konden er nog een nachtje over slapen want de vrachtwagens met boten moesten over Hell’s Highway, je weet wel uitgebrande voertuigen, smalle dijkwegen en kilometers file. Er zouden 32 boten komen, maar één van de wagens werd beschoten dus uiteindelijk kwamen maar 26 boten op hun bestemming aan. ’s Middags om 15:00 uur op 20 september 1944 was het eindelijk zover. Een ware nachtmerrie want hoewel 2 Spitfires de roeiers dekking zouden geven werd 1 van de 2 door Duits afweergeschut neergehaald waarop de ander terugkeerde. Alleen een rookgordijn door Britse tanks neergelegd kon de arme Amerikanen in de bootjes beschermen.

Men voer 5 keer over en weer met deze canvasbootjes en nam ook een telefoonlijn en een Nederlander mee. Student Ben Bouman roeide mee en fungeerde als gids. Hij overleefde deze hachelijke situatie werd in zijn kuitbaan geraakt en van verdere dienst ontzegt. Helaas bleek onderweg wel dat de meeste Amerikanen bepaald geen roei-ervaring hadden en ze kwamen dan ook maar moeilijk vooruit. Deze nachtmerrie overdag kostte 48 man het leven. Mocht je ooit in Nijmegen zijn, kijk dan over de Waal en denk aan hen. Ze gaven hun leven en niet voor niets want ’s avonds waren zowel de spoor- als verkeersbrug in geallieerden handen.

Eindelijk vooruitgang
Op 20 september ratelen de Britse tanks van het 30e corps de brug van Nijmegen over. In Lent aan de overkant stoppen ze, ze hebben namelijk de orders te wachten tot de club weer compleet is, in Nijmegen knokken hun manschappen nog en die hebben ze wel nodig als ze naar Arnhem gaan. Onbegrijpelijk zou je denken, de Amerikanen roeide en vochten nog eens 4 uur en zodra de bruggen vrij zijn nokken de Britten net na de brug. Helaas ook heel logisch want met tanks alleen kom je er niet. Het voetvolk wordt beschermd door die tanks en ze hebben die knokkende mannen toch heus nodig als ze Arnhem willen bevrijden. Maar eigenlijk is het allemaal al niet meer nodig want Johnny Frost bij de volgende brug in Arnhem, heeft zich overgegeven. Arnhem was een brug te ver maar ook een weg te weinig. Nijmegen is dan wel bevrijd maar ligt nog maanden onder vuur van de Duitsers. De ooit zo mooi stad die door het Amerikaanse bombardement van 22 februari al zo zwaar beschadigd was, krijgt nog veel veel meer te verduren. Ooit noemde ze Nijmegen stad met de torens. Er zijn er nog een paar over.

Wat er nu nog in Nijmegen te vinden is
De Oversteek: Op de plaats van die gewaagde oversteek is nu een brug die de naam De Oversteek draagt (zie bovenste foto). De brug uitgerust met 48 paren lampen gaan langzaam achter elkaar aan. Als in een slow-walk volgen ze de voetstappen van de mannen die hier overvoeren. Elke avond loopt een veteraan sinds 2014 de brug over tijdens de Sunsetmars. De brug is een permanente herinnering aan hun heldendaden.
Bunker Valkhofpark: In een overgebleven zeer oud stukje Nijmegen genaamd Valkhofpark hier bevind zich nog een bunker die regelmatig te bezoeken is.
WO2 centrum: Wil je meer weten over de laatste oorlogsdagen maar heb je geen zin in een museum? Nabij het Valkhofpark is het WO2 centrum gevestigd. Hier vertellen enthousiaste mensen over deze heftige geschiedenis.
Begraafplaats Jonkerbos: Eén van de oorlogsbegraafplaatsen in deze omgeving.
De Schommel en de brandgrens: De Schommel is een monument nabij het gemeentehuis in het centrum van Nijmegen. Hier wordt jaarlijks het Amerikaanse bombardement herdacht. Hier loopt ook de brandgrens die een groot deel van Nijmegen verwoeste.

Helaas komt het XXX corps niet verder, zij belanden in de Betuwe waar ze Duitse tegenstand krijgen. Toch komen ze nog in de buurt van Arnhem en laten nog even van zich horen. Maar daar vertel ik binnenkort over. Voorlopig moeten jullie het even doen met de Vleugel en het uitzicht op de skyline van Arnhem wat voor ons niet te ver zal zijn.