Ergens heel lang geleden leefde een oude man in een land wat nu grotendeels Turkije is. Er zijn veel legendes over deze man bekend waar we het huidige Sinterklaas aan te danken hebben. Veel van deze legendes zijn verhalen die pas veel later werden opgeschreven, lees hier waar Sinterklaas vandaan komt en hoe het Sinterklaasfeest veranderde over de jaren.
Naamdag
Eén van de dingen die wel zeker zijn is dat Sint Nicolaas stierf op 6 december. Die dag werd zijn naamdag wat ook meteen verklaard waarom hij op een andere dag ‘jarig’ is in België. Naamdag mensen, er zijn wel meer verschillen ze kennen daar ook geen kruid- en pepernoten. Die Schimmel heet daar slecht weer vandaag, geniale naam.
Zakje gouden munten
Het idee van schoen zetten kent meerdere herkomsten. Zo was er eens een oude man een vader van 3 mooie dochters. De dochters deden de was en hingen vaders sokken aan de schoorsteenmantel te drogen. In die tijd gaf de vader van de bruid de bruidsschat maar daar had hij geen geld voor. Geen bruidsschat (soort van huwelijkse voorwaarden) is geen huwelijk en zijn arme dochters zouden in de prostitutie eindigen. Weer eens wat anders dan aan het aanrecht. De man die nu Sinterklaas is zou een geldbuidel met gouden munten of ballen in de sokken/schoenen gegooid hebben waardoor de dochters toch nog goed terecht kwamen. Vandaar het strooigoed èn die zakjes met chocolademunten.
Je ging als goed katholiek gewoon over de knie van de bisschop.
Schoen zetten
Een ander verhaal is dat de arme bevolking in de 15e eeuw hun schoen zette in de kerk en de rijken geld erin gooide. Pas een eeuw later werd het thuis zetten van schoenen gemeengoed wat weer een slechte woordspeling is want toen waren de kinderen nog tevreden met een appel, suikergoed, speculaas of iets van speelgoed. Ergens halverwege de jaren 1650 werd er nog daadwerkelijk een roe in een schoen gefrot. Was niet zo’n halve heksenbezem maar meer iets waar je een klap mee op je jatten kreeg. Van Sinterklaas trouwens, toen bestond Zwarte Piet nog niet. Je ging als goed katholiek gewoon over de knie van de bisschop die beschermheilige van de kinderen is. Weer eens een ander soort Sinterklaasfeest.
Appeltjes van Oranje
Uiteraard veranderde het idee van Sinterklaas als boeman. Zo leuk is Sinterklaas niet als je hebt gezien hoe hij je broertje of zusje aftuigt met een zweep. Maar dreigen dat je geen cadeautjes krijgt, hé dat werkt natuurlijk ook. In plaats daarvan begonnen ze met dreigen dat ze mee moesten in de zak naar Spanje. Ook al een beetje dubbel gevoeletje kleine kindjes, bisschop… Overigens ging Klaas niet naar Spanje om te wonen, hij ging daar lekkernijen halen. Appeltjes van Oranje, je weet wel een sinaasappel dat was vroeger een lekkernij en daar waren kindjes tevreden mee. Nu gaat Sinterklaas naar China voor een kekke tablet, spelcomputer en een lichtontvlambare elektrische step.
De tijd van dit speelt is van 1568 tot 1648 en voor wie een beetje heeft opgelet op de basisschool dat was de oorlog tussen Spanje en Nederland oftewel de 80-jarige oorlog. Behalve oorlogje spelen handelde ze ook, nu komt alles uit China, toen dachten ze Spanje. Waarschijnlijk zingen die brave kindjes daarom Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan. Het rijmt ook wel weer lekker op oranje dus wie weet. Overigens vieren die Spanjaarden Sinterklaas niet, zij vieren De Drie Wijze Mannen die komen ook cadeautjes brengen.
Over de knie van de bisschop was heel normaal
Zwarte Piet
Merken jullie dat in heel dit verhaal geen persoon van kleur voor komt? Zowel het idee van Sinterklaas en Spanje, als de stoomboot, als de knecht die we kennen als Zwarte Piet zijn pas van na de 19e eeuw. Ze werden geïntroduceerd door een leraar (Jan Schenkman) die een boekje maakte. Dit was wel gebaseerd op verhalen en schilderijen uit die periode. ‘De zwarte’ was toen al een bijnaam gebaseerd op haarkleur. Wel had Sinterklaas in Luxemburg helpers, twee blanke personen. Ook in Duitsland is Sinterklaas bekend, daar heet hij Nikolaus en heeft hij een knecht genaamd Ruprecht. Stoute kinderen krijgen daar een roe in plaats van snoep in de schoen. Ruprecht is een blanke man met grote baard en draagt bruine of zwarte kleding. Ook werd Sinterklaas soms afgebeeld met zwarte duivels, de Krampus, die hem begeleidde. Een zwarte duivel die met bellen en roestige ketting kinderen en volwassenen schrik aanjaagt en daarmee de geesten van midwinter wegjaagt.
Het boekje van de leraar introduceerde onder andere de intocht (gelijkend een processie) en een donkere knecht. De knecht had geen naam maar zag eruit als een page. De naam Zwarte Piet was voor 1900 al in zwang en verbasterde van Pietermansknecht. Pas na de Tweede Wereldoorlog waarbij de Canadezen een viering met een berg Zwarte Pieten organiseerde, kwamen er massa’s naar Nederland.
Ook dat snoep op de grond gooien, hoe erg haat je kinderen dat je ze van de grond laat eten?
Fijne herinneringen
Ook mijn vroege herinneringen aan Zwarte Piet zijn zoals waar nu tegen gedemonstreerd wordt. Een page of Moor met grote rode lippen, zwarte schmink en gouden ringen in de oren. Ik groeide nog op dat het normaal was dat er gedreigd werd dat je in de zak mee moest naar Spanje of met de roe kreeg. Tegenwoordig is het beeld van de boze knecht verandert. Hij draagt al jaren geen roe meer en ook dat zogenaamde op de grond strooien van snoep gebeurd niet meer. Ik bedoel hoe erg haat je kinderen als je ze van de smerige grond laat eten. Ik kan me de stoffige aula van mijn basisschool nog herinneren. Het strooigoed overigens ook. De schuimpjes zo hard als steen en de kruidnoten zacht vies en taai. De foto’s uit de familieboeken laten zwarte piet zien zoals ik ermee opgegroeid ben, ik herinner me de roe.
Jokken voor volwassenen
Sinterklaas begon ooit als een vredelievende oude man die geld over had of rijken die de armen geld in de schoenen gooide. Nu worden de kinderen van alles op de mouw gespeld om de leugen maar niet uit te laten komen. Tot groep 6 worden die kinderen wijs gemaakt dat Sinterklaas komt en als je stout bent krijg je niks of ga je mee naar Spanje. Dat is geen sprookje meer, dat is een lulverhaal. Om de kinderen vervolgens te dwingen het leugen mee te spelen omdat de kleinere kinderen er nog in geloven. En als dank krijgen ze een belachelijke hoeveelheid cadeautjes. Ik was het huis al uit toen ik bij toeval de ton die gebruikt werd voor Sinterklaas tegen kwam. Keek ernaar en zei tegen m’n vader ik herinner me dat ding veel groter! Als ik kijk naar wat kinderen nu krijgen, dan ben ik vroeger veel te kort gekomen. Serieus afgezet zelfs. Ik was als kind dolblij met een klein pakje goudkleurig Ministeck of een kleine chocoladeletter. Ik krijg nu nog kippenvel van de intro van het Vlaamse Dag Sinterklaas en herinner me het ontzag voor de Goedheiligman.
Ben ik tegen Sinterklaas? Nee maar ik vind het voorliegen van kinderen, de commerciële inslag erachter en het feit dat Zwarte Piet ooit wel degelijk een slaaf leek genoeg reden om het Sinterklaasfeest aan te passen aan de huidige tijd. Net zoals dat in de eeuwen hiervoor is gebeurd. Het sinterklaasfeest is tenslotte voor alle kinderen.
Nicole Orriëns says
Ik ben dol op het Sinterklaasfeest, inclusief Zwarte Piet en dat ze in Spanje drop van je gaan maken ; )
Liesbethblogt says
De hele reden dat je een roodgekleurde kerstman ziet is omdat de Amerikanen Sinterklaas over hebben genomen en wij hem die weer hebben overgenomen. Ik probeerde zwarte piet aan een Poolse chauffeur uit te leggen die vroeg of het een slaaf was en daarna had hij het over Krampus de duivel. Zelfs voor Europeanen is zwarte piet raar, maar het geloof is heel lang van belang geweest in een groot deel van Europa, er is wel een grens aan wat moet veranderen.
meninggever says
In onze grote stad is de Sint zelf ook onderhevig aan een hoop gedoe. Los van de flauwekul rond zwarte Piet, is daar het kruis op de mijter. Mag niet meer want daar kunnen moslims zich aan storen, dus werden het de drie schuine kruisjes van de stad….. En als de zwarte assistent-manager is verdwenen gaat de Sint er ook aan. Next stop; Kerstfeest. Want veel te christelijk. Ik ben van de tradities, het zal duidelijk zijn. Al doe ik zelf al vele jaren niet meer aan Sinterklaas.
natuurfreak3 says
Wat is dit weer een sfeervol blog
RenéSmurf says
Leuk om nog eens te lezen, ik wist het allemaal wel zo ongeveer. Ik vind het een mooi spookje.
rietepietz says
Zodra kinderen gerichte vragen gaan stellen is het tijd om ze zachtjes op de waarheid voor te bereiden, ik ben nooit verder gegaan in “leugens”dan ” tja Sinterklaas is heel bijzonder maar wat denk je zelf , of vraag het hem zelf! Of zoiets, ik blijf het het meest geweldige feest vinden met een duidelijke rol voor een gitzwarte Piet mét rode lippen en krullenbol (zo loopt er écht geen allochtoon bij ) een door de schmink onherkenbaar familielid die terwijl hij de kinderen vermaakt de volwassenen even goed in de zeik neemt.
Karel says
zou zo maar kunnen natuurlijk :)
Karel says
ja de sint heeft me goed bedeeld :)
zou graag weer in en rond Valkenburg wandelen , nog maar ff wachten
Aukje says
Ja, kom maar op met je reactie schrijf je :)
Pfff, ik ben niet voor of tegen zwarte Piet.
Maar als die heisa er omheen, nu mag grijs ook al niet meer.
Zwarte Piet is en blijft hier welkom.
Ik vind het gewoon zo vergezocht allemaal!
Ferrara says
Je hebt er weer veel werk van gemaakt. Leuk hoor. In huize F. doen we er niet meer aan, maar warme herinneringen genoeg aan hele fijne avonden.
Ik heb niets met de kerstman, eigenlijk met geen enkel overgewaaid feest uit de VS.
Liesbethblogt says
Jup, toen had ik nog schattige voetjes!
Nicky says
Mijn moeder vertelde dat Zwarte Pieten controleerden of je wel lief was. En dat ze álles zagen. Daar maakte ik me serieus zorgen om. Vooral als ik naar het toilet moest. Geweldige foto’s trouwens! Is dat jouw schoentje?
Liesbethblogt says
Ik had de bel uitgezet en het hek op slot gedaan.
Hilly Nicolay says
Je hebt er echt aandacht aan besteed Liesbeth.
Vanwaar de munten vroeg ik me wel eens af, ik weet het nu.
Fijne zondag.
(Sinterklaas is hier trouwens niet geweest:)
Liesbethblogt says
Ik had een vriendin wiens ouders dat ook niet deden. Ze verklapte niks, maar wist dat het verklede mensen waren en dat het traditie is. Als een kind maar cadeaus krijgt, dan is alles goed.
די מריו says
Ik snap echt niet waarom ouders er over liegen. Ookal zeg je de kinderen de waarheid, ze vinden het evengoed prima.
Love as Alwyas
Di Mario
logbankje says
Het Sinterklaas feest uit mijn jeugd is niet meer, gelukkig nog wel op die manier met de kinderen kunnen vieren. Hans
BraCom says
heel intersant allemaal, mooie info en blog over Sinterklaas
erg mooi kinderfeestje wat helaas helemaal om zeep is geholpen.
Louise says
Sinterklaas heeft dit jaar wel zijn excuses aangeboden voor het meenemen van kinderen in zakken op het journaal ^^. Ik hou me niet zo bezig met de discussies en ik ben ervan overtuigd dat het feest altijd gezellig zal zijn, in welke vorm dan ook.
fotografiemijnlangleven says
Je hebt heel diep in de Sint – geschiedenis bronnen gedoken, amai ni !
Een logje om te bewaren.
Mrs. T. says
Alles verandert, dus ook dit feest. Van de twee uiterste partijen heb ik mijn buik wel vol hoor.
Verder vind ik het een heerlijk feest: pakjesavond met surprises. Ik ga vanavond genieten.
Naomi says
Ik vind Sinterklaas een heerlijk feest. Gezellig, lekker gek doen met gedichten, heel veel lol maken. Maar ik ben héél blij dat mijn ouders nooit hebben gedaan alsof die Sint en Pieten echt waren. Verklede mensen waren het. En dat vond ik eng zat. Dat voorliegen hoeft van mij niet. De lol kan ook zonder dat groot genoeg zijn.
fotorantje says
oei en dan was plots de reactie al weg
bij het lezen van dit alles komen er herinneringen uit vervlogen tijden
jaja, het gooien van snoepgoed, dat was op school, toen werd plots op de klasdeur heel hard geklopt, ging die met een zwaai open en vlogen de mandarijnen en niknaks door de lucht :-)
De reden dat zwarte piet zwart was was voor ons toch altijd duidelijk, dat kwam omdat hij door de schoorsteen moest kruipen
Wat een leuke spannende tijd was dat toch altijd en oooh wat een ontgoocheling toen ik het grote geheim hoorde:-)
Regenboogvlinder says
Je hebt goed je huiswerk gedaan Liesbeth, wat een leuke verhalen. Ik heb altijd erg genoten van de Sinterklaasavond en als oudste van 4 was ik de eerste die het geheim hoorde en dat was helemaal spannend. Heb het nooit als voorliegen ervaren, niemand bij ons thuis en nergens in de familie, later ook mijn kinderen en kleindochters niet. Fijne avond in ieder geval!
Regenboogvlinder says
Misschien hebben we ooit wel naast elkaar gestaan Karel ??
picpholio says
Wat een interessante verhalen rond Sinterklaas, geen beter moment om ze te posten. Nu weten we weer een stuk meer over deze persoon, zijn helpers en wat er ooit allemaal aan vooraf ging. Maar de essentie blijft wel dat Sinterklaas de grootste feestdag voor onze kinderen is en daar raakt men niet aan, op geen enkele manier.
Liesbethblogt says
Wat ook nergens op slaat want de kerstman komt van Sinterklaas.
Suskeblogt says
Het moet in ieder geval leuk blijven voor de kinderen. De sint wordt wel grotendeels vervangen door de kerstman.
Liesbethblogt says
Nee dat was niet nodig geweest. Voor een kind maakt het namelijk niet uit of zwarte piet roetvegen heeft.
bvision says
Ik ben het wel met je eens, maar of dat nu op deze wijze moet gebeuren met complete veldslagen waar de kinderen de dupe van zijn, hoeft voor mij ook niet.
Judy says
Leuk om te lezen! Ik groeide ook op met Zwarte Piet en dat mag van mij wel veranderen. Het verhaal is door de eeuwen heen al zo veel keren veranderd.
mizzD says
Heb het stukje over de licht ontvlambare step net voor zitten lezen aan vriendlief hier.. we hebben even smakelijk kunnen lachen op deze sinterklaasmorgen.. dank! :-)
Zo simpel is dan geluk says
Leuk om te lezen het verhaal rondom Sinterklaas.
Ik vind het trouwens wel echt bizar wat kinderen tegenwoordig krijgenbaan cadeaus! Kan me niet voorstellen dat dat goed is voor de opvoeding.
Edward McDunn says
Geweldig leuk gedaan, en heel leuk om te lezen Liesbeth.
Wat mij betreft, moeten we het gewoon blijven vieren, het is toch ook jeugdsentiment hè?
Karel says
wat een goed verhaal Liesbeth
ik ben van ’50 , dan weet je wel hoe ik er mee opgegroeid ben , wij stonden te blauwbekken bij de Sint Nikolaas kerk in Amsterdam , als de Sint aan kwam
ik ben voor het feest , ook al is het net als al die andere mij eigenlijk veel te commercieel
de veranderingen zoals die nu gaande is , is zoals je al schrijft al eeuwen aan de gang
fijn weekend groet
bertjens says
Bedoel: juist.
bertjens says
Just!!